Turystyka i kultura to na pierwszy rzut oka pojęcia niekoniecznie ze sobą związane. Kultura to przecież coś wykształconego przez człowieka. W jej zakres wchodzą takie dziedziny życia jak architektura, literatura, muzyka. Turystyka natomiast to przemieszczanie się z punktu a do punktu b i z powrotem. Mimo wszystko, na skutek pojawiających coraz to nowych trendów, te dwa terminy zostały ze sobą połączone, ukazując nowe zjawisko zachodzące w przestrzeni społecznej.
Poznawanie przez podróżowanie
Turystyka kulturowa to jedna z dziedzin turystyki, ukierunkowana na odwiedzanie i poznawanie miejsc związanych z szeroko pojętym aspektem kulturalnym. Pierwotnie pojęcie brzmiące „turystyka kulturalna” dotyczyło wizyt w ośrodkach o znaczących walorach artystycznych i historycznych, obfitujących w placówki takie jak muzea, galerie, teatry, czy budowle stanowiące ciekawostkę na tle architektonicznym. W kolejnych latach zaczęto postrzegać to zjawisko szerzej i włączono w jego nurt wszelkie podróże mające na celu obcowanie z kulturą w każdym aspekcie. Co więcej, można uznać, że związek turystyki i kultury owocuje wzajemnym ich napędzaniem się.
Obca dla przyjezdnych kultura, których celem jest jej poznanie, dzięki migracji zostaje rozpowszechniona na tereny, na które w naturalny sposób nigdy by nie dotarła.
Nie taka wcale nowa turystyka kulturowa
Najwcześniejsze podróże, które determinowane były przez głód kultury, miały miejsce już w starożytności. Powodowane początkowo kultem religijnym skutkowały dalszymi migracjami, na przykład o charakterze handlowym. Także uczestnictwo w wydarzeniach sportowych, takich jak igrzyska olimpijskie, stanowiło doskonały pretekst do podjęcia trudów podróży. Oczywiście nie da się ukryć, iż w okresie średniowiecza pobudki religijne stanowiły nadrzędną rolę w obieraniu celu pielgrzymki ówczesnego społeczeństwa. Zaobserwować jednak można było wzrost zainteresowania podróżami wśród członków zamożniejszych rodów, których celem było zdobywanie i poszerzanie wiedzy. Zjawisko to jest bardzo popularne do dziś.
Ciekawym przejawem turystyki kulturowej uskutecznianym na szeroką skalę w epoce oświecenia były Grand Tour, czyli dalekie i długoterminowe podróże młodzieży z uprzywilejowanych rodów magnackich. Podróże te odbywały się na terenie Europy w obecności doświadczonych towarzyszy i oddanej służby. Głównym celem wycieczki, jak na turystykę kulturową przystało, było oczywiście pozyskanie wiedzy o świecie dzięki obcowaniu z reprezentującymi wartości historyczne i kulturalne ośrodkami, a także kształcenie się w zakresie nowych języków. Jak można się spodziewać i co potwierdza nam przebieg wydarzeń, zdobyta podczas tych podróży i rozpowszechniona przez ich uczestników wiedza rozbudziła ciekawość badaczy oraz odkrywców. Nastał czas romantyzmu, obfitującego w wyprawy archeologiczne, które umożliwiły zapoznanie z dawnymi kulturami szerszego grona odbiorców. To właśnie w wieku XIX powstawały pierwsze muzea, galerie sztuki i inne ośrodki, które wystawianymi przez siebie eksponatami przyciągały kolejne rzesze turystów z różnych zakątków świata.
Kolejnym kamieniem milowym dla rozwoju turystyki kulturowej było powstanie linii kolejowych. Nowy środek transportu dawał możliwość przemieszczania się w większych grupach, co było bezpieczniejsze, do tego był to sposób tani i zdecydowanie szybszy od znanych dotychczas form podróżowania. Jak i w poprzednich okresach celem wyjazdów było osobiste odkrywanie nowych miejsc, poznawanie zabytków i dzieł kultury, do których dostęp stał się w tym momencie o wiele prostszy. Rozwój kolei, dzięki skróceniu czasu potrzebnego do przebycia dużych odległości, zaowocował wykształceniem się nowego nurtu, jakim była turystyka kulturowo-przyrodnicza, dająca początek wyprawom alpinistycznym i celującej w odkrywaniu najdalszych i coraz bardziej egzotycznych zakątków świata, do tej pory, dostępnych tylko dla tubylców. W tym czasie pojawia się także przewodnictwo turystyczne.
W drugiej połowie XX wieku ogromnym zainteresowaniem zaczęły cieszyć się tereny wiejskie. Popularność zdobywał regionalizm, związane z nim tradycje i ludowe zwyczaje. W tym okresie powstawały pierwsze skanseny, mające na celu przybliżyć kulturę występującą na konkretnym obszarze. W połączeniu z kolejnymi odkryciami dało to pretekst to rozwoju zjawiska, jakim jest turystyka edukacyjna, obejmująca szkolne wycieczki, a także podróże i obozy językowe.
Kultura świata na wyciągnięcie ręki
Przełom w podróżowaniu stanowiło niewątpliwie powstanie licznych pasażerskich linii lotniczych. Oferowane tanie połączenia w zakresie transportu powietrznego otworzyły ścieżki dla milionów ludzi na całym świecie. Idący za tym zjawiskiem rozwój branży hotelarskiej i transportowej umożliwiły turystom realizację marzenia o ciągłej podróży w nieznane i poszukiwaniu nowego, lepszego świata.
